Zapytanie publiczne

Polskie prawo karne jest prawem karnym czynu; tak więc tylko czyn może być podstawą odpowiedzialności, a jego brak wyklucza konieczność zastanawiania się nad innymi warunkami ponoszenia odpowiedzialności karnej. (?)

Oczekuję udzielenia odpowiedzi na fundamentalne pytania

• ·        Czy żeby móc skazać, to musi zaistnieć czyn zabroniony i być udowodniona wina sprawcy?
• ·        Czu sąd musi udowodnić winę, czy oskarżony musi udowodnić niewinność?
• ·        Skazuje się za przepisy, za doświadczenia życiowe, czy za czyn, za zdarzenie?
• ·        Czy skazuje się na podstawie przepisów za zdarzenie prawne?
• ·        Czy sąd musi ustalić zdarzenie faktyczne, czy oskarżony musi udowodnić brak zdarzenia?
• ·        Na kim spoczywa ciężar dowodu w procesie karnym?
• ·        Czy sąd może skazać bez przyczyny?

Warunki odpowiedzialności karnej

Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.

Art. 1 KK określa przesłanki odpowiedzialności karnej.

Zgodnie z tym przepisem, aby weszła w grę odpowiedzialność karna, muszą się spełnić łącznie następujące przesłanki:

1) czyn, który jest zarazem:

2) zabroniony,

3) zawiniony,

4) społecznie szkodliwy w stopniu większym niż znikomy.

Jak widać, podstawą odpowiedzialności jest czyn, który musi posiadać trzy cechy.

Polskie prawo karne jest prawem karnym czynu; tak więctylko czyn może być podstawą odpowiedzialności, a jego brak wyklucza konieczność zastanawiania się nad innymi warunkami ponoszenia odpowiedzialności karnej. (?)

„Czynem jest odpowiednio spójny i społecznie doniosły fragment zewnętrznego zachowania człowieka"

Prawo karne/Definicja przestępstwa i jej podstawowe elementy

I. Czyn zabroniony.Czyn zabroniony definiuje art. 115 § 1 KK; chodzi o zachowanie (działanie lub zaniechanie), którego znamiona zostały określone w ustawie karnej.

II. Znamiona.Zespoły ustawowych znamion tworzą typy przestępstw (jak np. zabójstwo, znieważenie pomnika, kradzież leśna etc.). Aby można było mówić o odpowiedzialności karnej, sprawca musi wyczerpać wszystkie znamiona typu przestępstwa i musi to zostać udowodnione. Ustawowe znamiona przestępstwa dotyczą:

• podmiotu przestępstwa;
• strony podmiotowej;
• przedmiotu przestępstwa;
• strony przedmiotowej.

III. Wina.Aby czyn mógł rodzić odpowiedzialność karną konkretnego sprawcy, należy się upewnić w chwili jego popełnienia czy sprawcy można było przypisać winę. W przeciwnym wypadku nie ma mowy o przestępstwie.

Żeby skazać muszą być udowodnione przesłanki czynu (strona przedmiotowa oraz podmiotowa) oraz zawinienie.

Przestępstwo

Z przestępstwem mamy do czynienia tylko wtedy, kiedy zachodzą wszystkie wymienione powyżej przesłanki, a brak którejkolwiek z nich wyłącza przestępność czynu.

Prawda materialna w polskim prawie

Art. 2. Cele postępowania karnego

§ 2. Podstawę wszelkich rozstrzygnięć powinny stanowić prawdziwe ustalenia faktyczne.[1]

Art. 7 W kodeksie postępowania administracyjnego zasada ta nosi nazwę zasady prawdy obiektywnej:

W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

Przejdę obecnie do tożsamej kwestii, ale ujętej w fazie wstępnej (współzależnej, kontrolnej), do etapów stosowania prawa. Pytanie cały czas dotyczy kwestii zdarzenia, czyli popełnienia czynu.

Podam przykład, który wyjaśnia, że chodzi o zdarzenie faktyczne (czyn fizyczny), a nie zarzucany czyn (normę prawną).

Problem materialny (A) i procesowy - formalny (B)

A.     Zarzucany czyn (ustawowe znamiona przestępstwa, cechy normatywne, ustalenie normy prawnej – art. 212 § 2 kk)– pomówienie Firmy Motoryzacyjnej „Ligęza” Sp. z o.o. w Jeleniej Górze za pomocą środka masowego komunikowania o zachowania, które mogły poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla wykonywanej działalności.

B.     Zdarzenie faktyczne (fizyczna, zewnętrzna działalność osoby, zachowanie się człowieka, ustalenie stanu faktycznego zdarzenia)– umieszczenie przez Grzegorza Niedźwieckiego w dniu 23 lutego 2007 r. na stronie internetowejhttp://grzegorz-niedzwiecki.blog.onet.pl/ artykułu „Nie kupujcie auta u Ligęzy”.

Zdanie „A” jest racją zdania „B”, zaś zdanie „B” jest następstwem zdania „A”, wtedy i tylko wtedy, gdy prawdziwość zdania „A” jest gwarancją prawdziwości zdania „B”.

Zdarzenia prawne– każde zdarzenie faktyczne wywołujące z mocy przepisu prawa skutek prawny.

Jest ono niezależne od woli ludzkiej (upływ czasu, śmierć), jeśli jest jednak wynikiem woli ludzkiej, to jest działaniem. Spośród działań ludzkich można wyodrębnić czynności prawne.

Rozwinę to szerzej, aby nie było wątpliwości, że chodzi o konkret prawny. Nie chodzi o wykładnię prawa, tylko o prawo materialne, o jasność art. 1 § 1 kk. Czy można np. orzekać i wyrokować bez dokonania „oględzin rzeczy i miejsca zdarzenia”? Bez dowodu z oględzin stwierdzającego fakt zdarzenia?

Etapy stosowania prawa

Każdy podmiot, biorący udział w procesie definiowania przestępstwa, podejmuje cały szereg działań, które zwykło się określać etapami stosowania prawa. Nie wnikając w zbyt szczegółowe rozważania, przyjmijmy najprostszy podział, uwzględniający cztery etapy:

1)      ustalenie normy prawnej, którą zamierza się stosować dla rozstrzygnięcia problemu prawnego w danej sprawie;

2)      ustalenie stanu faktycznego zdarzenia, z którym podmiot łączą określone konsekwencje prawne;

3)      subsumcja, czyli ustalenie, że dany stan faktyczny podpada pod konkretny przepis prawny;

4)      podjęcie decyzji co do konsekwencji prawnych ustalonego stanu faktycznego.

W etapie drugim następuje ustalenie stanu faktycznego zdarzenia, z którym organ stosujący prawo łączą konsekwencje prawne. Wymaga on zebrania informacji o tym, co naprawdę, rzeczywiście wydarzyło się w określonym czasie i miejscu. Rodzaj i zakres zbieranych informacji nie jest przypadkowy, jest podyktowany potrzebą dokonania konkretnego rozstrzygnięcia (dlatego ustalamy fakty istotne dla sprawy). Dla stwierdzenia, czy miało miejsce przestępstwo, potrzebne jest zebranie informacji, które pozwolą zrekonstruować zdarzenie (z przeszłości) w takim zakresie, aby możliwy był jego ogląd przez pryzmat ustawowych znamion przestępstwa. Informacje te są niezbędne dla formułowania tzw. twierdzeń egzystencjalnych, dotyczących zaistnienia pewnych faktów, a następnie ich udowodnienia. W procesie dowodzenia twierdzenia o zaistnieniu przestępstwa (faktu głównego) ważne jest, które fakty organ rozstrzygający uznał za istotne dla sprawy i uczyni je przedmiotem dowodzenia, a następnie, jak je oceni. Jako, że możliwości poznania tego, co rzeczywiście się zdarzyło, są zawsze ograniczone (zarówno przedmiotowo, jak i podmiotowo), rezultat tego poznania (w postaci ustalenia faktu) cechuje zawsze pewien określony stopień prawdopodobieństwa.

Etapy stosowania prawa:

- ustalenie tzw. podstawy prawnej rozstrzygnięcia – wskazanie normy prawnej, którą należy zastosować dla rozstrzygnięcia danego przypadku

- ustalenie stanu faktycznego (ustalenie faktów) – określenie, czy nastąpiło pewne zdarzenie, jaki był jego przebieg i jakie osoby były w to zdarzenie uwikłane

- dokonanie subsumpcji („podciągnięcia”) – stwierdzenie, iż ustalony stan faktyczny jest szczególnym przypadkiem, który należy do zakresu zastosowania pewnej normy (+ ta osoba jest adresatem normy, + dokonała czynu przewidzianego przez tę normę)

- wydanie decyzji finalnej (akt stosowania prawa – ustanowienie normy indywidualnej i konkretnej) i jej uzasadnienie

Czy można skazać obywatela z pominięciem (wyżej wskazanego) drugiego etapu stosowania prawa?

Kim jest ktoś, kto skazuje bez przyczyny. Sędzią, czy stalinowskim oprawcą, katem?

Kim jest ten, kto takie bezprawie akceptuje. Ombudsmanem, czy współodpowiedzialnym przestępstwa?

W załączeniu:

Zasada prawdy materialnej w procesie karnym

Grzegorz Niedźwiecki, 58-506 Jelenia Góra, ul. Działkowicza 19